Zeytin ve yağının kalitesini anlatmanın yolu zeytini belli başlıkları ile bilmek. Zeytinyağının eldesinde dikkate alınması gereken başlıkları aşağıda özetlemeye çalıştık. Tüketicilerin de ambalaj üzerindeki bilgileri inceleyerek tüketecekleri tüm ürünleri seçmelerini destekleyecek zeytinyağı cinslerini tanımları ile derledik.
Kaliteyi etkileyen faktörlerden önce zeytin meyvesinin içeriğinin bilinmesi önemlidir. Zeytin meyvesinin içeriğini oluşturan parçaların yüzde oranlarını bir tablo olarak gösterecek olursak;
| % Oranı | İçerik |
|---|---|
| % 1-2 | Meyve kabuğu (Epika) |
| % 63-86 | Meyve eti (Mesokarp) |
| % 10-30 | Meyve çekirdeği (Endokarp) |
| % 2-6 | Çekirdek |
Aşağıda sıraladığımız faktörlerin kombinasyonu zeytinyağının lezzet, aroma, rengi ve sağlık yararları üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.
İşte zeytinyağı kalitesini etkileyen başlıca faktörler:
Zeytin meyvesi yaklaşık %40 oranında su ve %18-35 oranında yağ, %14-22’si çekirdektir. Zeytinyağı üretiminin amacı rafine edilmeksizin doğal hali ile tüketilebilir bir elde etmek olmalıdır.
Zeytin yağı kalitesi ve verimini etkileyen faktörler;
- Zeytin Çeşidi: Farklı zeytin çeşitleri farklı yağ kalitelerine sahip olabilir. Her zeytin çeşidi farklı bir aroma ve lezzet profili sunar.
- Hasat Zamanı: Zeytinlerin olgunluk derecesi, hasat zamanıyla ilgilidir. Erken hasat zeytinler, daha düşük asitlik seviyelerine ve daha yüksek antioksidan içeriğine sahip olma eğilimindedir.
- Hasat Yöntemi: Zeytinlerin nasıl hasat edildiği, yağ kalitesini etkiler. Elle hasat edilen zeytinler, makinelerle toplananlara göre genellikle daha yüksek kalitede yağ üretir.
- İşleme Yöntemi: Zeytinlerin nasıl işlendiği, yağın kalitesini büyük ölçüde etkiler. Soğuk presleme, yağın kalitesini korumak için tercih edilen bir yöntemdir.
- Depolama Koşulları: Zeytinyağının saklandığı koşullar, raf ömrü ve kalitesini etkiler. İyi bir depolama, yağın taze kalmasını sağlar.
- Asitlik Seviyesi: Düşük asitlik seviyeleri, yüksek kaliteli zeytinyağının bir göstergesidir. İyi bir zeytinyağı genellikle %0.8’in altındaki asitlik seviyelerine sahiptir.
- Renk: Zeytinyağının rengi, zeytinlerin çeşidine ve işleme yöntemine bağlı olarak değişebilir. Ancak rengi tek başına kaliteyi göstermez.
- Tat ve Aroma: Zeytinyağının lezzeti ve aroması, zeytinlerin çeşidi, hasat zamanı ve işleme yöntemi gibi faktörlere bağlıdır. İyi bir zeytinyağı, dengeli ve hoş bir tat ve aroma profiline sahip olur.
- Antioksidan İçeriği: Yüksek kaliteli zeytinyağları genellikle yüksek antioksidan içeriğine sahiptir, bu da sağlık yararları açısından önemlidir.
- Ambalaj: Zeytinyağının ambalajı, ışık, hava ve sıcaklık gibi dış etkenlerden korunmasına yardımcı olmalıdır.
Kaliteli bir zeytinyağı seçerken, etiketlerdeki bilgilere, üreticiye, işleme yöntemine ve hasat tarihine dikkat etmek önemlidir. Taze, düşük asitlik seviyeli ve dengeli bir tat profiline sahip olan zeytinyağları, genellikle yüksek kalite olarak kabul edilir.
